Locatie
De kustwachtcentrale bestaat uit twee complementaire onderdelen: het Maritiem Reddings- en Coördinatiecentrum (MRCC) in Oostende en het Maritiem Informatie Kruispunt (MIK) in Zeebrugge. Het MRCC en het MIK kunnen vergeleken worden met de 100- en de 101-centrale op het vasteland. Het MRCC staat in voor de veiligheid of “safety” op zee en coördineert reddingsoperaties. Het MIK zorgt voor de beveiliging of “security” op zee en controleert of de wetgeving op zee wordt nageleefd.
De kustwachtcentrale vormt samen met de vaartuigen, helikopters en het toezichtvliegtuig van de partners de ogen en oren die over de Noordzee waken. De operatoren van de kustwachtcentrale waken over de zee met de hulp van radarbeelden, zeekaarten en weersgegevens. Ze treden ook preventief op om ongevallen op zee te vermijden.
Het security onderdeel van de centrale is het MIK en is een samenwerkingsverband tussen de marine (ministerie van Defensie), de Scheepvaartpolitie (Federale Politie), de Douane (FOD Financiën) en het Directoraat-Generaal Scheepvaart (Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer). De vier diensten werken samen om 24 op 7 te monitoren of alle wetten op zee worden nageleefd. Daarnaast zijn de operatoren van de verschillende diensten ook op zoek naar illegale activiteiten zoals mensensmokkel, drugs invoer en doorvoer, passages van verdachte schepen, illegale lozingen tot verboden visserijpraktijken Hiervoor maken ze gebruik van, onder andere, radarbeelden, AIS-gegevens, data en informatie van zowel interne als externe partners. Door de fusie van verschillende bronnen kan er een beeld gevormd worden van wat er zich afspeelt op zee met als doel over de veiligheid te kunnen waken. Wanneer er anomalieën worden vastgesteld is dan aan de bevoegde diensten om de gepaste maatregelen te nemen.
Het MRCC is verantwoordelijk voor het organiseren van de hulpverlening tijdens crisismomenten. Bij een ramp op zee activeert de gouverneur van West-Vlaanderen het noodplan Noordzee. Samen met zijn crisiscomité coördineert hij dan de hulpverlening vanuit de crisisruimte van het MRCC. Tijdens een ramp staan zowel het MRCC als het MIK rechtstreeks in verbinding met het crisiscentrum van de regering en met alle vliegende en varende eenheden die betrokken zijn bij de hulpverlening.
De Kustwacht en de kustwachtcentrale beschikken niet over eigen middelen, maar kunnen wel een beroep doen op de middelen van verschillende partners, bijvoorbeeld de reddingsvaartuigen van Vloot, VBZR en Ship Support, de Seakings van Defensie, het toezichtsvliegtuig van BMM, enz. Samen met die middelen vormt de Kustwachtcentrale het operationele luik van de Kustwacht.